Op maandag 15 mei 2023 vond op het Erasmiaans Gymnasium de jaarlijkse Erasmiaanse Dodenherdenking plaats. De plechtigheid begon met een toespraak van de rector, gevolgd door een lezing van Rob Bakker, auteur van Boekhouders van de Holocaust. Vervolgens lazen leerlingen de namen van de Erasmiaanse oorlogsslachtoffers voor. In de zaal kon je een speld horen vallen. Bij de derde en laatste sessie waren ook nabestaanden van Erasmiaanse oorlogsslachtoffers aanwezig.
De rector wees in haar toespraak op de gevaren van ‘othering’: het denken in termen van ‘wij’ en ‘zij’:
Vandaag herdenken wij 130 Erasmianen.
Zij kwamen om tijdens de Tweede Wereldoorlog.
We noemen hen: de Erasmiaanse Namen..
Tot een paar jaar geleden wisten wij niets van hen.
Het waren ‘lege’ namen.
Maar achter elke naam zit een verhaal..
Het zijn verhalen van verlies. Verhalen van heldenmoed.
Verhalen van een tijd waarin mensen afstand namen van elkaar.Een tijd waarin mensen dachten in termen van ‘wij’ en ‘zij’.
‘Othering’, noemen ze dat. Groepen mensen beoordelen als ‘anders’. Als ‘vreemd’.
Omdat ze een andere huidskleur hebben. Een andere geaardheid. Een ander geloof.Dat is ook nu nog actueel.
Uit de toespraak van rector Bouwien Bovenberg
Lezing door gastspreker Rob Bakker
Na de toespraak van de rector was er een indrukwekkende lezing van historicus Rob Bakker, auteur van Boekhouders van de Holocaust; Nederlandse ambtenaren en de collaboratie. Hij liet zien dat de ontrechting en deportatie van de Nederlandse Joden alleen kon plaatsvinden door de medewerking van lokale en nationale overheden, Nederlandse politici, het Nederlandse bedrijfsleven, medestanders en omstanders. Hij noemde Erasmianen die zich hadden verzet helden (“Iedereen die zich verzette was een held”) die dat soms met hun leven hadden moeten bekopen. Aan het eind van zijn lezing riep hij de leerlingen op om zich te verzetten tegen ontrechting. “Hoe klein iets ook lijkt in het dagelijks leven, zeg ‘Stop’. ‘Daar doe ik niet aan mee.’ Laten we niet meer denken in groepen, maar in mensen.”
Rob Bakker vertelde over de ontrechting van de Joodse Nederlanders en illustreerde zijn verhaal met foto’s van Erasmiaanse oorlogsslachtoffers.
Het punt van Rob Bakker: de Holocaust of Shjoa was een Europees project, onder leiding van Duitsland, in 22 bezette landen, gebaseerd op antisemitisme, met medewerking van lokale en nationale overheden, politici, bedrijfsleven, medestanders en omstanders.
Vervolgens lazen leerlingen de namen voor van de 130 Erasmiaanse oorlogsslachtoffers. De rector lichtte er steeds een naam uit om iets meer over te vertellen. Zo noemde zij kort het verhaal van de Erasmiaanse oorlogsslachtoffers die dit jaar onderzocht zijn: Alexander Glaser, Gerk Oberman, Martha Mees en Louis Asch. Op de tentoonstelling Erasmiaanse Namen hangen de levensverhalen en portretten van Gerk Oberman, Martha Mees en Louis Asch, samen met foto’s van ongeveer zeventig andere Erasmiaanse oorlogsslachtoffers.
Stichting Sanderling was op elk gebied betrokken bij de organisatie van de Erasmiaanse Dodenherdenking.