Tentoonstelling Erasmiaanse Namen 2024

Ook in 2024 mocht Stichting Sanderling op het Erasmiaans Gymnasium de installatie Erasmiaanse Namen maken. De opzet was hetzelfde als vorig jaar: de portretten van ongeveer 70 van de 130 Erasmiaanse oorlogsslachtoffers hingen aan heldergroene linten in de ruimte.

Eén zin op elke foto: “Jij…”

Dit jaar waren de foto’s beschreven door leerlingen uit de derde klas, als onderdeel van de geschiedenislessen over de Tweede Wereldoorlog. Dit jaar waren het geen vragen, maar stond achterop elke foto één zin met achtergrondinformatie over dat specifieke oorlogsslachtoffer. In de klas deden de derdeklassers kort onderzoek naar een van de geportretteerden. Op de foto noteerden zij wat hen het meest had getroffen in wat zij hadden gevonden. De instructie was: schrijf één zin op en begin die zin met ‘Jij’. Dit leverde bijzondere bijschriften op:

“Jij werd vermoord omdat je spotprenten van onder andere Mussolini, Hitler en Stalin had gemaakt.”
“Jij was een moeder van een jong gezin, waarvan alleen je dochtertje het overleefde.”

“Je was een goede toneelspeler en regisseur en je regisseerde je eerste toneelstuk op het Erasmiaans Gymnasium. Je was heel dapper, ging in het verzet en hielp Joden onderduiken. Rust in vrede.”
“Je was een verzetsstrijder, maar toen je je onderduikplek verliet om je moeder te feliciteren met haar verjaardag werd je in de trein opgepakt.”

“In de stille schaduw van herinnering danst jouw geest, een lerares, ooit stralend voor de klas, nu verloren aan de donkere golven van tijd en oorlog.”
“Jij was op zoek naar je verdwenen zoon Geert toen je je versprak tegen de SD’ers en ze je oppakten en vastzetten.”
“Je moest mee met het kindertransport naar Sobibor, daar ben je dood gegaan.”
“Je bent gestorven in Auschwitz, verder weten wij niets…”

Leerlingen assisteerden ook met de opbouw van de tentoonstelling. Net als vorig jaar hielpen ook oud-leerling Loes Wijnbergen en conrector Chiel Melsert. Veel dank!

Levensverhalen van drie Erasmiaanse oorlogsslachtoffers

Op de tentoonstelling stonden ook panelen met de levensverhalen van drie Erasmiaanse oorlogsslachtoffers die dit jaar onderzocht zijn: Harry Hijman Tels, Clara Marianne Slager en Ludwig Christoph Hofmann.

(meer…)
lees meer

Erasmiaanse Dodenherdenking 2024

Op dinsdag 14 mei vond op het Erasmiaans Gymnasium de jaarlijkse Erasmiaanse Dodenherdenking plaats. Al bijna tachtig jaar staat de school stil bij 130 Erasmiaanse oorlogsslachtoffers, de zogenaamde ‘Erasmiaanse Namen’. Onder hen zijn 80 Joodse leerlingen en oud-leerlingen, en daarnaast verzetsstrijders, burgers die omkwamen bij bombardementen, beschietingen en in Japanse interneringskampen, een krijgsgevangene en een militair.

De plechtigheid begon met een toespraak van de rector. Zij drukte de leerlingen op het hart om altijd de mens te blijven zien achter de groep. “Het is niet aan mij, of aan de school, om te zeggen wat jullie moeten denken, wat jullie moeten vinden, of aan welke kant jullie moeten staan. Wel wil ik jullie iets meegeven. Probeer altijd de mens te zien achter de groep. Beoordeel mensen niet op hun achtergrond. Of hun geloof. Of hun huidskleur. Nederlandse moslims zijn in de eerste plaats Nederlanders. Nederlandse Joden zijn in de eerste plaats Nederlanders. Beoordeel Nederlanders niet op de daden van regimes van andere landen.” De rector benadrukte dat op het Erasmiaans Gymnasium iedereen gelijk is:

“Op school zijn wij allen Erasmianen. Bij ons op school speelt het geen rol wat je achtergrond is, of je afkomst, of je geloof, of je huidskleur. Uiteindelijk gaat het om twee dingen: rechtvaardigheid en medemenselijkheid. Rechtvaardigheid betekent dat ieder mens dezelfde rechten heeft en dezelfde vrijheden. Medemenselijkheid betekent: de mens zien in de ander. In de Tweede Wereldoorlog werden mensen ontmenselijkt. Dát is het verhaal van de Tweede Wereldoorlog.”

(meer…)
lees meer

Leerlingenonderzoek Erasmiaanse Namen 2023-2024

In het schooljaar 2023-2024 kozen zes zesdeklassers van het Erasmiaans Gymnasium ervoor om hun profielwerkstuk te schrijven over een van de oorlogsslachtoffers van hun eigen school. De Erasmianen Boaz, Friso, Louise, Jada, Jaouad en Nisa onderzochten de Erasmiaanse oorlogsslachtoffers Charles Jacob ‘Charles’ van Witsen (Rotterdam, 1920 – Auschwitz, 1944), David ‘Daaf’ van Witsen (Rotterdam, 1924 – Auschwitz, 1942), Harry Hijman ‘Harry’ Tels (Rotterdam, 1897 – Mauthausen, 1942), Herbert Samuel ‘Herbert’ Cohen (Rotterdam, 1925 – Dachau, 1945), Markus Sigmund ‘Mundi’ Kindler (Chemnitz, 1924 – Sobibor, 1943) en Salomon Alexander ‘Sally’ Maarssen (Rotterdam, 1922 – Auschwitz, 1942). Allemaal namen van de shortlist. Met behulp van de handreiking Erasmiaanse Namen en de begeleiding van Anne Schram Ouweneel van Stichting Sanderling gingen zij aan de slag.

(meer…)
lees meer

Erasmiaanse Dodenherdenking 2023

Op maandag 15 mei 2023 vond op het Erasmiaans Gymnasium de jaarlijkse Erasmiaanse Dodenherdenking plaats. De plechtigheid begon met een toespraak van de rector, gevolgd door een lezing van Rob Bakker, auteur van Boekhouders van de Holocaust. Vervolgens lazen leerlingen de namen van de Erasmiaanse oorlogsslachtoffers voor. In de zaal kon je een speld horen vallen. Bij de derde en laatste sessie waren ook nabestaanden van Erasmiaanse oorlogsslachtoffers aanwezig.

Lees meer: Toespraken, meer foto’s
lees meer

Tentoonstelling Erasmiaanse Namen 2023

Dit jaar had de tentoonstelling Erasmiaanse Namen een andere vorm. Uitgangspunt was: de Erasmiaanse Namen een gezicht geven. En dat is letterlijk gelukt. Al sinds 1946 worden de Erasmiaanse Namen herdacht. Maar het waren ‘lege’ namen. Met deze installatie krijgen de namen voor het eerst een gezicht. Daar hingen ze: ongeveer 70 van de 130 Erasmiaanse oorlogsslachtoffers. Terug op hun oude school. De foto’s bewogen zachtjes op onbestemde windstromen in het gebouw. Een ontroerend, aangrijpend, indrukwekkend gezicht – en mooi.

Lees meer: Oorsprong foto’s, the making of, educatief project, foto’s
lees meer

Film Erasmiaanse Namen nu aangevuld met 15 nieuwe namen

De herdenkingsfilm Erasmiaanse Namen, geproduceerd door Stichting Sanderling in april 2020, stelde het Erasmiaans Gymnasium in staat om ook tijdens de coronacrisis stil te staan bij haar oorlogsslachtoffers. Daarnaast was de film bedoeld als aftrap en aanjager van het educatieve project Erasmiaanse Namen

Sinds het maken van de film zijn vijftien extra oorlogsslachtoffers gevonden. Hun namen zijn nu aan de film toegevoegd. Om dit mogelijk te maken, is extra filmmateriaal opgenomen, extra muziek gemaakt en opnieuw gemonteerd. De nieuwe namen zijn ingesproken door leerlingen en opgeschreven door Bart Domburg. De film is nu zo mogelijk nog indrukwekkender dan de versie van 2020.

Lees meer over de makers en de fondsen die het mogelijk maakten
lees meer

Publicaties in Tolle Belege

In de nieuwe Tolle Belege, het blad van oud-leerlingenvereniging Semper Floreat van het Erasmiaans Gymnasium, staan enkele artikelen over het project Erasmiaanse Namen. Erasmiaanse Namen is een educatief-participatief historisch onderzoeksproject waarbij leerlingen van het Rotterdamse Erasmiaans Gymnasium onderzoek doen naar de oorlogsslachtoffers van hun eigen school.

Heel mooi dat de redactie ook de twaalf levensverhalen heeft geplaatst van de Erasmiaanse oorlogsslachtoffers die dit jaar onderzocht zijn, met daaronder de namen van de zesdeklassers die het onderzoek uitvoerden.

lees meer

Tentoonstelling Erasmiaanse Namen

Wat was het mooi. De stille panelen in de ruimte. De lange banieren met levensverhalen. De 130 Erasmiaanse Namen, opgetekend door Bart Domburg. Het indrukwekkende gedicht van Marjolein Degenaar.

In het schooljaar 2020-2021 schreven zeven leerlingen van het Erasmiaans Gymnasium hun profielwerkstuk over een of meer Erasmiaanse oorlogsslachtoffers. De resultaten waren te zien op de tentoonstelling Erasmiaanse Namen. Met deze expositie nodigt de school de huidige generatie leerlingen uit om zowel letterlijk als figuurlijk langer stil te staan bij de personen die schuilgaan achter de namen. De tentoonstelling zal elk jaar rondom de Dodenherdenking opnieuw worden opgebouwd en zal elk jaar worden aangevuld met nieuwe informatie uit het educatieve project. 

(meer…)
lees meer

Project: Erasmiaanse Namen 2.0

Met het project Erasmiaanse Namen 2.0 willen Stichting Sanderling en het Rotterdamse Erasmiaans Gymnasium ervoor zorgen dat de school haar oorlogsslachtoffers kan blijven herdenken, ook nu er steeds minder ooggetuigen in leven zijn. Erasmiaanse Namen 2.0 bestaat uit vier deelprojecten:

  • Een meerjarig educatief project waarbij leerlingen zelf historisch onderzoek doen naar de oorlogsslachtoffers van hun school,
  • Een jaarlijkse tentoonstelling van de resultaten van hun onderzoek en van de namen van de Erasmiaanse oorlogsslachtoffers, opgetekend door kunstenaar Bart Domburg,
  • Historisch onderzoek om de namen van de laatste ‘onbekende’ oorlogsslachtoffers te achterhalen,
  • Een actualisering van de herdenkingsfilm met de namen van de nieuw gevonden oorlogsslachtoffers.

 

De kern van Erasmiaanse Namen is het educatieve project. Hierbij doen leerlingen zelf historisch onderzoek naar een of meer Erasmiaanse oorlogsslachtoffers. Van de leerling-onderzoekers wordt verwacht dat zij op de volgende Dodenherdenking een presentatie geven aan alle leerlingen over de oud-leerling(en) die zij hebben onderzocht. Daarnaast leveren zij een bijdrage aan de jaarlijkse tentoonstelling in de vorm van een korte biografie van de omgekomen oud-leerlingen en gevonden visueel materiaal over hun leven (foto’s, documenten, krantenknipsels). Zo zal de tentoonstelling de komende jaren organisch aangroeien en elk jaar nieuwe informatie bevatten.

Leerlingen kunnen het onderzoek doen als profielwerkstuk of als verdiepingsactiviteit, voor leerlingen die naast hun lessen een extra uitdaging kunnen gebruiken. Deelname geschiedt op vrijwillige basis. Via de presentaties en de tentoonstelling bereikt het project echter alle leerlingen van de school.
(meer…)

lees meer